Dầu ép nguyên chất chứa đựng kho báu dinh dưỡng vượt trội so với dầu thương mại. Các vitamin tan trong dầu, chất chống oxy hóa tự nhiên và acid béo thiết yếu trong dầu ép tươi mang lại lợi ích sức khỏe đáng kinh ngạc. Nhưng có một vấn đề lớn: dầu ép rất dễ bị oxy hóa. Trong bài viết này, chúng ta sẽ khám phá: Cơ chế mất dinh dưỡng trong dầu ép Thời gian bảo quản tối ưu cho từng loại dầu Nhiệt độ bảo quản lý tưởng Lựa chọn bao bì phù hợp Các mẹo bảo quản hiệu quả 1. Tại sao dầu ép dễ mất dinh dưỡng? Cơ chế oxy hóa dầu và tác động đến dinh dưỡng Oxy hóa lipid là quá trình hóa học phức tạp khi các acid béo không bão hòa trong dầu phản ứng với oxy. Quá trình này tạo ra các gốc tự do có khả năng phá hủy cấu trúc phân tử của vitamin và acid béo thiết yếu. Dầu → Tiếp xúc oxy → Hình thành gốc tự do → Phá hủy dinh dưỡng → Dầu ôi thiu 2. Những dinh dưỡng quý giá trong dầu ép tự nhiên Vitamin tan trong dầu (A, D, E, K) và lợi ích Dầu ép nguyên chất là nguồn cung cấp dồi dào các vitamin tan trong dầu: Vitamin A: Thiết yếu cho thị lực, hệ miễn dịch và sinh sản Vitamin D: Hỗ trợ hấp thu canxi và sức khỏe xương Vitamin E: Chất chống oxy hóa mạnh mẽ, bảo vệ tế bào Vitamin K: Quan trọng cho đông máu và sức khỏe xương Các acid béo thiết yếu (Omega-3, Omega-6, Omega-9) Acid béo không bão hòa là thành phần dinh dưỡng quan trọng khác trong dầu ép: Omega-3 (có nhiều trong dầu hạt lanh, dầu hạt óc chó): Chống viêm, hỗ trợ não và tim mạch Omega-6 (có nhiều trong dầu hướng dương, dầu đậu nành): Hỗ trợ tăng trưởng tế bào và phát triển não Omega-9 (có nhiều trong dầu oliu): Có lợi cho sức khỏe tim mạch và kiểm soát đường huyết Chất chống oxy hóa tự nhiên Dầu ép tự nhiên chứa nhiều chất chống oxy hóa như: Tocopherol (vitamin E) Polyphenol Carotenoid Squalene (đặc biệt trong dầu oliu) Quá trình tinh luyện công nghiệp loại bỏ phần lớn dinh dưỡng để tăng thời hạn sử dụng. Đây là lý do tại sao dầu ép tự nhiên quý giá hơn nhiều về mặt dinh dưỡng, nhưng cũng dễ hỏng hơn. Để làm dầu ép tự nhiên, bạn có thể tham khảo các dòng máy ép dầu thực vật VITEKO 3. Dầu ép xong để được bao lâu? Mỗi loại dầu có đặc tính riêng và thời hạn sử dụng khác nhau: Thời hạn sử dụng (bảo quản tốt) Dầu oliu ép nguyên chất: 12-18 tháng Dầu mè: 6-8 tháng Dầu dừa: 12-24 tháng Dầu hạt lanh: 2-3 tháng Dầu hướng dương: 4-6 tháng Dầu bơ: 3-4 tháng Dầu hạt óc chó: 2-3 tháng Dầu cám gạo: 6-8 tháng Lưu ý: Thời hạn trên chỉ đúng với điều kiện bảo quản tối ưu. Bảo quản không đúng cách có thể khiến dầu hỏng chỉ sau vài tuần hoặc thậm chí vài ngày. 4. Bảo quản dầu ép ở nhiệt độ nào là tốt nhất? Nhiệt độ bảo quản tối ưu phụ thuộc vào thành phần acid béo trong dầu: Nhiệt độ bảo quản lý tưởng Dầu oliu: 15-18°C Dầu dừa: 18-24°C Dầu mè: 10-15°C Dầu hạt lanh: 4-8°C (tủ lạnh) Dầu hướng dương: 10-15°C Dầu bơ: 8-12°C Dầu hạt óc chó: 4-8°C (tủ lạnh) Nhìn chung, nhiệt độ từ 10-15°C là lý tưởng cho hầu hết các loại dầu ép, tương đương với tủ rượu hoặc hầm mát. 5. Loại bao bì nào tốt nhất để bảo quản dầu ép? Màu sắc của bao bì có tác động lớn đến khả năng chặn ánh sáng - kẻ thù lớn của dầu ép: Chai thủy tinh màu hổ phách (nâu): Chặn 99% tia UV, lựa chọn tốt nhất Chai thủy tinh xanh lục: Chặn 90% tia UV, lựa chọn tốt Chai thủy tinh xanh dương: Chặn khoảng 70% tia UV Chai thủy tinh trong suốt: Hầu như không chặn tia UV, không nên dùng Thí nghiệm cho thấy dầu oliu được bảo quản trong chai hổ phách giữ được hàm lượng polyphenol cao hơn 40% sau 6 tháng so với chai trong suốt. 6. Mẹo bảo quản dầu ép hiệu quả cho từng loại dầu phổ biến Dầu mè: các biện pháp chống oxy hóa Dầu mè có hương vị đặc trưng và nhiều dinh dưỡng: Bảo quản ở 10-15°C, tránh nhiệt cao Nên để trong tủ lạnh mùa hè Chai tối màu là cần thiết Sử dụng trong vòng 6-8 tháng từ khi mở Dầu dừa: xử lý đông đặc và hóa lỏng Dầu dừa tự nhiên sẽ rắn ở nhiệt độ dưới 24°C: Bảo quản ở nhiệt độ phòng, không cần tủ lạnh Có thể sử dụng hũ thủy tinh hoặc bình nhựa an toàn với thực phẩm Hâm nóng nhẹ để hóa lỏng khi cần sử dụng Tránh để nước lọt vào hũ dầu dừa Dầu óc chó: giữ hương vị đặc trưng Dầu óc chó có hương vị thơm và giàu omega-3: Luôn bảo quản trong tủ lạnh Sử dụng trong vòng 2-3 tháng Không đun nóng, chỉ dùng làm dầu trộn salad Đậy kín, hạn chế tiếp xúc với không khí 7. FAQ - Câu hỏi thường gặp Có thể đông lạnh dầu ép không? Có thể đông lạnh một số loại dầu để bảo quản dài hạn, đặc biệt là dầu nhạy cảm như dầu hạt óc chó và dầu hạt lanh. Tuy nhiên, cần sử dụng chai thủy tinh dày, chỉ đổ đầy 3/4 chai và để chai ở nhiệt độ phòng 24 giờ trước khi sử dụng. Nên mua dầu ép với số lượng như thế nào là hợp lý? Mua lượng dầu ép có thể sử dụng hết trong vòng 1-3 tháng, tùy theo loại dầu. Đừng mua quá nhiều dầu nhạy cảm như dầu hạt lanh một lúc. Đối với gia đình 4 người, 500ml-1L dầu oliu mỗi tháng là hợp lý. Hoặc bạn cũng có thể mua máy ép dầu ăn gia đình để tự ép dầu tại nhà Có thể gia nhiệt dầu ép nhiều lần không? Không nên. Gia nhiệt làm tăng tốc độ oxy hóa và tạo ra các hợp chất có hại. Dầu ép lạnh đặc biệt không nên dùng để chiên xào ở nhiệt độ cao. Dầu đã qua gia nhiệt không nên tái sử dụng.
